Przedstawiamy fragment przemówienia wygłoszonego przez majora Clifforda H. Douglasa w Christchurch w Nowej Zelandii, 13 lutego 1934 r. Przemówienie to zostało później opublikowane w formie broszury zatytułowanej „Wykorzystanie pieniędzy" („The Use of Money").
Tworzenie bogactwa w dzisiejszych czasach jest w sposób nieunikniony kwestią współpracy. Jeden człowiek za pomocą najbardziej pomysłowej maszyny wykonuje nakrętkę i śrubę. Ta nakrętka i śruba nie służą mu same z siebie – nie żywi się on nakrętkami i śrubami. Jakiś inny człowiek ma do wykonania pewien mały kawałek maszyny i razem z setką lub dwustoma innymi częściami składa to, co nazywamy samochodem osobowym. Podczas gdy samochód osobowy jest użyteczny, to nie można się żywić samochodami. Ktoś inny ma do zrobienia wiele rzeczy za pomocą bardziej pomysłowej maszyny. Mamy chleb pieczony na parze, chleb pieczony maszynowo, instalatorstwo wodno-kanalizacyjne i tak dalej. Wszystko to tworzy jeden zasób bogactwa, z którego wszyscy czerpiemy.
Teraz ten jeden zasób bogactwa jest produkowany głównie przez energię i przez pomysłowe rodzaje maszyn. Nie jest on w ogóle produkowany głównie przez pracę i wymaga jej coraz mniej do wytworzenia go, a z mojego punktu widzenia, doskonałym systemem przemysłowym będzie ten, który nie wymaga pracy ludzkiej w ogóle.
Nie doszliśmy jeszcze do tego punktu. Idziemy w tym kierunku całkiem szybko, jeśli coś nas nie zatrzyma. Musimy uznać, że rośnie liczba ludzi – liczba, która ma tendencję do stałego wzrostu do punktu, kiedy utworzy większą część populacji – którzy nie będą w ogóle potrzebni przez jakiś znaczący czas ich życia w systemie ekonomicznym i produkcyjnym. Jest to jeden z faktów, z którymi musimy się zmierzyć w jakimś momencie naszej drogi, a także właściwej drogi.
Wtedy musimy sprawić, żeby ci ludzie otrzymywali dobra nie będąc zatrudnionymi. Naszym celem nie jest zatrudnienie tych ludzi, ale niezatrudnianie ich, a w dodatku dawanie im dóbr. Teraz można to zrobić całkiem łatwo przez coś, co znamy jako system dywidendy.
Jeśli masz dzisiaj dywidendę – jeśli jesteś właścicielem któregoś z tych niewielu udziałów istniejących na świecie, ciągle płacących dywidendy – otrzymujesz faktycznie kawałek papieru, który uprawnia cię do części produkcji – nie tej szczególnej rzeczy, w której masz udziały, ale całkowitej produkcji świata. Mamy ten zasób bogactwa i jeśli rozszerzymy system dywidendy tak, żeby wszyscy, którzy nie są zatrudnieni mogli uzyskać nasze gwarancje dywidendy, a ci, którzy są zatrudnieni mogą być wynagradzani dodatkowo za swoją pracę, wtedy będziemy mieli stan rzeczy, który dokładnie odzwierciedla fizyczne fakty i nic więcej.
Clifford Hugh Douglas
Innymi słowy domagamy się, jak pisał Douglas w 1919 r. w swoje książce „Demokracja ekonomiczna" („Economic Democracy"), żeby „zamiast opodatkowania kapitału, co jest szeroko dyskutowane, uznać, że kredyt jest własnością wspólną, a nie własnością bankierów; i żeby zaliczka została ponownie rozdzielona… do momentu, kiedy wszystkie głowy rodziny będą otrzymywały dodatkową siłę nabywczą".
