Publikujemy fragmenty książki Erica Butlera (1916-2006) „Releasing Reality” („Odkrywanie rzeczywistości”), opatrzonej podtytułem „Social Credit and the Kingdom of God” („Kredyt Społeczny i Królestwo Boże”), która została opublikowana w 1979 roku dla uczczenia stulecia urodzin Clifforda Hugh Douglasa. Została ona określona jako najbardziej mistrzowska synteza dzieła C. H. Douglasa i jego idei, wciąż rozważanych, ukazująca jak Kredyt Społeczny wnosi nowe perspektywy we wszystkich aspektach ludzkich spraw. Autor dochodzi do wniosku, że kształt przyszłego chrześcijaństwa zależy obecnie od tych, którzy uzyskali „wgląd w rzeczywistość”, umożliwiony przez Douglasa.
Erick Butler (1916-2006) był jednym z głównych orędowników Kredytu Społecznego w Australii. Był on także założycielem i dyrektorem Australian League of Rights (Australijskiej Ligi Praw) przez 47 lat, a następnie, od 1993 roku do czasu przejścia na emeryturę w roku 1999, dyrektorem doradczym tej instytucji. Jeremy Lee mówił : « Eric był autorem szeregu niewielkich książek na temat aspektów chrześcijańskiej wolności, z których każda jest perłą w swoim rodzaju. Tytuły takie jak „The Root of all Evil” („Korzeń wszelkiego zła”), „The Essential Christian Heritage” („Podstawowe dziedzictwo chrześcijańskie”), „Is the Word enough ?” („Czy wystarczy Słowo ?”), „Releasing Reality” („Odkrywanie rzeczywistości”) i wiele innych, zawierają zapomniane już prawie klejnoty prawdy, które będą nam coraz droższe z biegiem lat ».
Poniższy tekst publikowaliśmy w numerze 44 (październik-grudzień 2007) MICHAELA. Przypominamy go w ramach cyklu „XX-lecie polskiego wydania MICHAELA 1999-2019” z niewielkimi poprawkami. Będziemy w nim zamieszczali ważne publikacje, które pojawiły się na naszych łamach w ciągu tego okresu.
Dopiero podczas lektury pism Douglasa zrozumiałem całkowicie, że nadmierna centralizacja władzy ponad inicjatywą prywatną była główną przyczyną upadku cywilizacji, i że tworzenie oraz kontrola pieniądza były podstawowym instrumentem władzy.
W jednym z wielu swych wnikliwych spostrzeżeń, Douglas stwierdził, że historia nie była tylko zwykłym ciągiem oddzielnych epizodów dotyczących urodzin królów, wojen i innych wydarzeń, lecz była ona „sprecyzowaną polityką.” A różne linie polityczne są manifestacją leżących u ich podstaw filozofii.
Jeżeli na rozwój kierunków polityki mogą mieć wpływ, od czasu do czasu, opisywane przez Douglasa „niereżyserowane zdarzenia”, to jednak przeważnie kierunki te są wynikiem świadomego wysiłku jednostek, zorganizowanych w celu uprawiania polityk odzwierciedlających filozofie.
W przemówieniu wygłoszonym w 1936 roku w Liverpoolu w Anglii, zatytułowanym Tragedia ludzkiego wysiłku, Douglas powiedział : „Podstawowe reguły rządzące stowarzyszeniem działającym dla dobra wspólnego są tak ścisłymi twierdzeniami jak zasady budowania mostów, a odejście od nich ma skutki katastrofalne.
Nowoczesna teoria totalitarnego państwa, jeśli można ją nazwać nowoczesną, mówiąca na przykład, że państwo jest wszystkim, a jednostka niczym, jest odejściem od tych reguł i jest przeróbką teorii późnego Imperium Rzymskiego, która wespół z metodami finansowymi, dzięki którym była utrzymywana, doprowadziła do upadku Rzymu, nie przez podbój dokonany przez silniejsze imperia, lecz z powodu wewnętrznych konfliktów. Jest to teoria zawierająca kompletne odwrócenie faktów i jest, nawiasem mówiąc, antychrześcijańska u swych podstaw…”.
Astronomiczny dług, druzgocące podatki oraz inflacja wytworzyły w Rzymie tak samo niszczycielskie ekonomiczne, społeczne i polityczne skutki, jakie cechują, co widać teraz jasno, inną dezintegrującą cywilizację. Lekcje historii są niezbędne. Ci, którzy nie chcą wyciągać wniosków z katastrof historii, są skazani na powtarzanie takich katastrof.
Istotnym wkładem Douglasa w rozumienie historii było pokazanie, jak system pieniężny był przez wieki głównym instrumentem centralizacji władzy.
Douglas opisał, że po wykryciu podstawowej wady obecnego systemu finansowo-ekonomicznego pomyślał, iż wszystko, co powinien zrobić, to powiedzieć o niej tym, którzy ten system kontrolują, a oni podziękują mu za to i przystąpią do skorygowania błędu. Ale wkrótce przekonał się, że dalecy od zamiaru korygowania, ci sterujący polityką finansową byli zdecydowani opierać się wszelkim sugestiom korekty błędu, który uczynił nieuniknioną postępującą centralizację władzy.
Marksiści i członkowie innych żądnych władzy grup także silnie sprzeciwiali się wszelkim korekcyjnym działaniom, które mogłyby przecież usunąć warunki, jakich potrzebowali dla rewolucji.
Jak powiedział Douglas, wkrótce zdał on sobie sprawę z tego, że rozpoczął projekt, który nie tylko pochłonie całe jego życie, ale życie wielu jego następców. Odkrywając podstawową wadę systemu ekonomiczno-finansowego Douglas stanął twarzą w twarz z bardziej zasadniczą, starą jak świat, kwestią władzy.
Jeśli obecna sytuacja na świecie nie jest rezultatem polityki kształtowanej przez ludzi, którzy są zorganizowani, żeby rozprzestrzeniać tę politykę, ale jest wynikiem działań ślepych sił i dziełem czystego przypadku, to jest jasne, że ludzie nie są w stanie zapobiec dalszym katastrofom. Jest to teoria historii godna wiejskiego idioty i oczywiście zachęca ona do biernej postawy wobec wydarzeń. Ogranicza to indywidualną inicjatywę.
Absurdalność wspomnianej interpretacji historii można wykazać zadając pytanie : „Czy zachodnia cywilizacja chrześcijańska rozwijała się przez blisko dwa tysiące lat przez ‘czysty przypadek’ ?”.
Rozwój następował dlatego, że wystarczająco duża liczba ludzi dokładała starań, poświęcała się, wielu oddało swe życie, aby głosić prawdę o tym, jak należy współżyć w społeczeństwie. Odwrót od tej cywilizacji nastąpił dlatego, że ludzie z antychrześcijańskimi poglądami na to, jak powinien żyć człowiek, użyli narzędzi władzy i wpływu, aby dążyć do ukształtowania świata, w którym ich filozofia zwycięży. Trzeba ich określić jako konspiratorów, chociaż wielu z nich rywalizuje pomiędzy sobą.
Douglas rzucił olśniewające światło na wiele spraw, które wydawały się niejasne lub niezwiązane z tematem dotyczącym chrześcijaństwa. Jego przedstawienie istotnej wagi doktryny Wcielenia było dla mnie rewelacją i dawno doszedłem do wniosku, że Kredyt Społeczny jest, jak powiedział Douglas, „zastosowanym chrześcijaństwem” oraz że przyszłość autentycznego chrześcijaństwa zależy teraz od Kredytu Społecznego i odkryć Douglasa.
Krytyka rzekomych katastrofalnych wpływów chrześcijaństwa na ludzki dramat jest stosunkowo łatwa, ale Gilbert K. Chesterton miał rację, kiedy powiedział, że dotychczas nie doświadczono jeszcze niepowodzenia ze strony chrześcijaństwa. Stopień, do jakiego stosowano chrześcijaństwo wpłynął na olbrzymi rozwój ludzkości.
Bez wpływu chrześcijaństwa, wysoki poziom rozwoju cywilizacji zachodniej, osiągnięty przed I wojną światową, nie byłby nigdy możliwy. Od tego czasu zaczęło się odchodzenie od chrześcijaństwa. Ten odwrót od chrześcijaństwa może być jednak powstrzymany, jeśli wystarczająco duża liczba ludzi, z właściwą pokorą, rozważałaby, co popełniono złego i gdyby wykazywano szczerą skruchę. Douglas pokazał drogę przez postępowanie zgodnie z polityką, która Słowo może uczynić ciałem.
Historia dostarcza wielu przykładów dławienia wielkich prawd, nie poprzez bezpośrednie zaprzeczanie prawdzie, ale przez jej wypaczanie. Najbardziej niebezpieczne zniekształcenie prawdy jest dokonywane przez tych, którzy głoszą, że popierają autora prawdy, którą faktycznie wypaczają. Wielu ludzi uważających się za chrześcijan – uczniów Chrystusa – popiera działania, które coraz bardziej tłumią wolność osobistą. Ostatecznym bluźnierstwem jest wyznawanie „chrześcijańskiego marksizmu” i popieranie Państwa Światowego – międzynarodowego Cezara.
Wielu spośród tych, którzy określają siebie jako Kredytowcy Społeczni i zwolennicy Douglasa, dokonali wypaczenia określając Douglasa jako „reformatora pieniądza” i „wielkiego idealistę”. Znany żydowski pisarz dr Oscar Levy zauważył, że ‘idealny’ jest wrogiem ‘realnego’. Idealizm jest przejawem fałszywej dumy człowieka i sugeruje, że człowiek sam może być dla siebie Bogiem.
Podejście Douglasa polegało na właściwym szacunku i pokorze, jak to wyraża jego spostrzeżenie, że „prawa rządzące Wszechświatem wykraczają poza ludzkie myślenie”, i że jeśli człowiek pragnie największej satysfakcji w zakresie ludzkich spraw, to powinien bardzo starannie próbować odkrywać te prawdy i być im posłuszny. Douglas był przede wszystkim człowiekiem, któremu zależy na odkrywaniu prawdy, rzeczywistości.
W innej wypowiedzi stwierdził on, że Kredyt Społeczny zapewnia „rzut oka na rzeczywistość”. Douglas skromnie zauważył, że Kredyt Społeczny pozwala tylko na „przelotne spojrzenie” na rzeczywistość. Pełniejsze rozumienie tej rzeczywistości wymaga stałego poszukiwania prawdy. W jednym z tych głębokich stwierdzeń, nad którymi można się zastanawiać bez końca ze wzrastającą korzyścią, Douglas powiedział, że Kredytowcy Społeczni poszukiwali „uwolnienia rzeczywistości”.
Jeśli chodzi o twierdzenie, że Kredytowcy Społeczni zajmowali się tworzeniem utopii, Douglas wyraźnie odrzucał to przy wielu okazjach, stwierdzając, że „społeczeństwo nie znajduje się nigdy w bardziej śmiertelnym niebezpieczeństwie, niż wtedy, gdy jest zdane na łaskę idealisty, a zwłaszcza utopisty. Faktem jest, że nie istnieje żadna pojedyncza utopia, która przyniosłaby satysfakcję więcej niż małemu procentowi społeczeństwa i dlatego tak naprawdę domagamy się tego, żebyśmy nie byli zmuszeni do udziału w czyjejś innej utopii, lecz żebyśmy mogli zbudować naszą własną utopię”.
Kredyt Społeczny nie mówi : „Oto, jak rzeczy powinny funkcjonować i musimy zreformować system finansowy i inne systemy, żeby tak się stało”, ale mówi, że rzeczy działają najlepiej zgodnie z ich własną naturą. W przedmowie do książki Credit Power and Democracy (Władza kredytu i demokracja) z 1920 r. Douglas pisał : „To jest moralne, co działa najlepiej”. Później wskazał, że słowo „moralny” „jest używane w tak swobodny sposób, jak gdyby definiowało się samo. Większość tego, co nazywane jest postępem jest amoralne. Użycie lepszych narzędzi nie zapewnia automatycznie lepszych celów. Możemy ulepszyć samoloty, żebyśmy mogli latać z jednego miejsca na drugie w krótszym czasie. Czy to jest postęp ? Czy też prawdziwym pytaniem jest : ‘Co zrobimy z zaoszczędzonym czasem ? Wybudujemy więcej samolotów ?’”.
W przemówieniu do członków Klubu Kanadyjskiego w Ottawie w kwietniu 1923 r. Douglas, kiedy został zaproszony do Kanady, żeby przedstawić swoje poglądy przed Parlamentarną Komisją ds. Bankowości i Handlu, nakreślił historię swoich odkryć i rozwój linii myślenia, która doprowadziła go do konkluzji, do jakich doszedł.
Początek tej „raczej długotrwałej historii miał miejsce około piętnastu lat temu”. Douglas wyjaśnił, jak w czasie pobytu w Indiach, kierując interesami Westinghouse’a na wschodzie, prowadził inspekcję dużego rejonu, posiadającego znaczne zasoby energii wodnej. Inspekcja była przeprowadzana wskutek nalegań rządu Indii. Douglas powiedział, że kiedy wrócił do Kalkuty i Simli i zapytał, co zostanie zrobione w sprawie użycia energii wodnej, odpowiedź brzmiała : „No cóż, nie mamy żadnych pieniędzy”. Było to w czasie, kiedy producenci w Wielkiej Brytanii z trudem znajdowali zamówienia, a ceny maszyn były bardzo niskie. Douglas powiedział, że przyjął tę odpowiedź i, jak sądził, umieścił ten fakt w odpowiedniej przegródce swojego mózgu.
Następnie przypominał sobie, jak, jedząc często obiady z kontrolerem generalnym Indii, nudził się znacznie długimi lekturami na temat kredytu. Kontroler generalny referował swoje doświadczenia z urzędnikami ministerstwa skarbu w Indiach i Wielkiej Brytanii, upierając się, że srebro i złoto nie mają nic wspólnego z tą sytuacją. „Ona niemal całkowicie zależy od kredytu”, mówił. Douglas spostrzegł, że komentarze jego przyjaciela, w tamtym czasie, niewiele dla niego znaczyły, lecz mimo to czuł, że one także zostały umieszczone w odpowiedniej przegródce jego mózgu.
Douglas kontynuował objaśnianie tego, jak tuż przed pierwszą wojną światową został zatrudniony przez rząd brytyjski w związku z budową podziemnej kolei pocztowej w Londynie. Nie było tam żadnych fizycznych problemów w związku z przedsięwzięciem, ale okresowo zlecano mu wypłacanie ludziom wyrównania, gdyż nie było wystarczającej ilości pieniędzy. „Potem przyszła wojna”, mówił Douglas, „i zacząłem dostrzegać, że można było dostać pieniądze na każdy cel”. Uderzyło go to jako raczej ciekawostka.
W czasie pierwszej wojny światowej Douglas, który przeżył służbę we Francji i wymieniany był jako członek ekspedycji, został wysłany do Królewskich Zakładów Sił Powietrznych Farnoborough, żeby uporządkować „pewien istniejący tam nieład”. Po kilku tygodniach odkrył on, że po wprowadzeniu tabulatorów, wspomagających jego kontrolę systemu kosztów fabryki, koszty te były tworzone w o wiele większym zakresie, niż dochody, które były rozprowadzane w formie pensji i wynagrodzeń.
Jak prawdziwy naukowiec, Douglas przeprowadził przekrojowe badania setek brytyjskich organizacji przemysłowych i ustalił, że wszystkie one tworzyły całkowite koszty, odzwierciedlone w cenach, na wyższym poziomie niż rozprowadzały one siłę nabywczą przez pensje i wynagrodzenia. Później Douglas przeprowadził matematyczny dowód swojego odkrycia, przedstawiony w formie znanego twierdzenia A + B.
Kontynuując, Douglas powiedział, że następnie zauważył on, iż wraz z wycofaniem około siedmiu milionów najlepszych producentów w kraju, ci, którzy pozostali, starsi ludzie, kobiety i dzieci, potrafili zbudować cudowne, betonowe miasta. Rynek został zalany ogromną ilością produkcji, która miała być zniszczona na wojnie. Mimo to każdy żył na poziomie co najmniej tak wysokim jak przed wojną.
Douglas myślał nad tymi sprawami, kiedy jego umysł powracał do jego anglo-indyjskiego przyjaciela. Myślał : „Ten człowiek miał rację. Kluczem do problemu jest kredyt”. Douglas mówił : „Szeroki ogół nie posiada wystarczającej siły nabywczej”.
„Wiem na podstawie mojej własnej wiedzy technicznej”, mówił Douglas, „że nie istnieje w ogóle żaden problem produkcji na świecie i że nie ma żadnej rzeczy, której, jeśli położycie wasze pieniądze na stole, nie możecie dostać”.
Eric Butler
Dokończenie w następnym numerze
