Rzecz dziwna, że nawet związek tak pożyteczny, jak „Eleuterya"1, czyli towarzystwo zupełnej wstrzemięźliwości od alkoholu, przyjęło organizację masońską, snadź na to, by sobie zjednać poparcie sekty i łatwiej się rozszerzyć w krajach protestanckich. W statutach drukowanych w Krakowie w r. 1902 pt. Eleuterya czytamy, że w r. 1831 założono w Nowym Jorku towarzystwo pod nazwą „Niezależny zakon dobrych Templariuszy" (Independent Order of Good Templary) w celach krzewienia bezwzględnej abstynencji od alkoholu we wszelakiej postaci, a więc także od wina i piwa. Zakon ma również swe loże, swoich urzędników lożowych2, swe hasła kwartalne, swe depesze szyfrowane (!), swe zebrania „braci" i „sióstr", swe tajemnice, swe modlitwy i swe oznaki3.
Do „zakonu" mogą być przyjęci katolicy, protestanci, żydzi, buddyści itd., byle wyznawali wiarę w Boga4. Adepci po pewnej próbie składają przysięgę „uległości we wszystkim dla praw, zasad i obyczajów zakonu", jak też uroczysty ślub bezwzględnej wstrzemięźliwości, obowiązujący na całe życie, choćby ktoś wystąpił z zakonu.
Co do organizacji, nad pojedynczymi lożami są loże obwodowe, nad obwodowymi loże narodowe, zbierające się raz na rok, nad narodowymi jest loża międzynarodowa, odbywająca swe zebrania co trzy lata5.
Towarzystwo to weszło także do naszego kraju pod nazwą „Eleuterya" albo „Wyzwolenie", ale na walnych swoich zebraniach i kongresach antyalkoholowych (r. 1912 we Lwowie), wypiera się wszelkiego związku z organizacją „Dobrych Templariuszy".
Św. bp Józef Sebastian Pelczar
Masoneria. Jej istota, zasady, dążności, początki, rozwój, organizacja, ceremoniał i działanie. Wydanie trzecie, Lwów, 1914
1.) W piśmie tym są także błędy dogmatyczne, a mianowicie przeciw Najśw. Tajemnicy Ołtarza i Ofierze Mszy św.
2.) Nazwy ich są: przeor, kapelan (człowiek świecki, a nawet czasami kobieta), exprzeor, furtian, marszałek ceremonii, sekretarz, skarbnik, wychowawca dzieci Templariuszy.
3.) Wspólną wszystkim odznaką jest mały guzik, wyobrażający kulę ziemską, przepasaną niebieską taśmą, która jest symbolem abstynencji. Prócz tego na zebraniach wkładają bracia i siostry na swe ubrania pewien rodzaj niebieskiego ubioru.
4.) Kongregacja św. Inkwizycji dekretem z 17 sierpnia 1893 r. zabroniła katolikom zapisywać się do tego stowarzyszenia. Jest ono zakazane w krajach austriackich, jako towarzystwo tajemne.
5.) Według wymienionej broszury było w roku 1902 przeszło 600 tysięcy członków. Tworzą się też osobne kółka z dzieci.
