Page 5 - Michael 2011 marzec

Beatyfikacja Jana Pawła II • Rzym 1 maja 2011 r.

czyźnie, ponieważ w wierze spotykają się te same co do
istoty swojej elementy jak w widzeniu, a mianowicie:
wlane światło Boskie – i jego przedmiot Bóstwo – mocą
tego światła złączone z rozumem, wprowadzone do wnę-
trza rozumu.
Cóż więc wiemy o tym, co stanowi „terminus a quo”
[„punkt wyjścia” („a quo”)] zjednoczenia?
a) Rozum według doktryny św. Jana od Krzyża two-
rzy jedną z trzech władz wyższej, duchowej części duszy,
a więc tej części, która będąc zwrócona ku Bogu może w
sposób sobie właściwy nawiązywać łączność z Bóstwem
i uczestniczyć w Nim. Stąd i rozum, jako władza ducho-
wa, ma pojemność nieograniczoną – co przez Świętego
Autora wyrażone jest jasno w Llama 3 (18,19) – i co wię-
cej, nie może być zadowolony i zaspokojony jako władza
duchowa, jak tylko w nieskończoności. Stąd wrodzone
mu dążenie do Przedmiotu Boskiego, a właściwie do po-
siadania w sobie istoty Bóstwa.
b) Niemniej ów rozum, rozpatrywany w stanie zjed-
noczenia duszy z ciałem, zależy w swoim działaniu od dy ze strony sposobu działania, któremu poddany jest ro-
zmysłów. Dusza bowiem stanowi w ciele jakby czystą zum w stanie zjednoczenia duszy z ciałem.
tablicę (tabula rasa), informowana jest za pomocą form, Ten więc rozum będący z natury w takim stanie wi-
które przychodzą do niej przez zmysły. Rozum w tym nien jednoczyć się z Bogiem, a to zadanie zjednoczenia
informowaniu, w tym przyjmowaniu form, ma własne go z Przedmiotem nieskończonym i nieograniczonym
swe zadanie: jako intelekt czynny wydobywa ze zmy- należy ściśle i w sposób doskonały do widzenia wprost.
słów samą dającą się ująć intelektualnie istotę każdej Nastąpi to jednak po oddzieleniu duszy od ciała, po zmia-
rzeczy przedstawianej zmysłom, która wtedy jako „sust- nie sytuacji podmiotu. Analogiczne zadanie – w sytuacji,
nacia entendida” jest przyjęta w intelekcie możnościo- w jakiej znajduje się obecnie rozum i w niezmienionych
2
wym. Taki jest naturalny proces poznania, który kończy warunkach naturalnych – należy do wiary. Przeto rola ta,
się zadowoleniem i zaspokojeniem rozumu w „sustancia jaką pełni wiara, stanowi przygotowanie do doskonałe-
entendida”. W tym poznaniu rozum intencjonalnie jest go zjednoczenia osiąganego przez widzenie uszczęśli-
informowany formami ograniczonymi, szczegółowymi i wiające. Niemniej już z tego pojęcia wiary, jakie Święty
wyraźnymi, w których osiąga przyrodzoną doskonałość Doktor daje nam w Subida II,6, widzimy, że funkcja jej
swojego poznania, ciesząc się jego jasnością w tejże „su- rozwija się w podwójnym porządku: po pierwsze – ma
stancia entendida” czegokolwiek. zjednoczyć rozum z Bogiem, po drugie – winna spowo-
Równocześnie jednak rozum, jako że jest władzą du- dować w samym rozumie „próżnię i mrok”. Wiara z sa-
chową, zachowuje możliwość przyjęcia formy nieogra- mej swej istoty ma charakter środka odpowiedniego do
niczonej i nieskończonej. Tymczasem dyspozycja ta i ta zjednoczenia rozumu z Bogiem.
tęsknota do takiej formy rzeczywiście doznaje przeszko- Miłość
Wiara jest dla św. Jana od Krzyża bezpośrednim i od-
2 „Sustancia entendida” – istota rzeczy; „...rozum jednoczy się z jakąś powiednim środkiem intelektualnym do tego, by dusza
rzeczą, kiedy (przez swoje działanie) osiągnął już istotę tej rzeczy
na sposób intencjonalny, tj. kiedy już doszedł do posiadania w sobie mogła dojść do boskiego zjednoczenia miłości. Cnotą
istoty tej rzeczy jako uchwytnej intelektualnie, zwanej w dziełach bowiem mającą właściwość jednoczenia jest dla Doktora
św. Jana od Krzyża ‘sustantia entendida’” (Karol Wojtyła, Świętego Mistycznego miłość (caritas). Miłość Boska sprawiająca ►
Jana od Krzyża nauka o wierze. Krótkie streszczenie doktryny (7)).

www.michael.org.pl marzec-kwiecień 2011 9