Page 8 - Czasopismo Michael 2024 marzec

► nego przez Garden City Press. Stosunki pomiędzy pa- Otrzymano także książkę napisaną przez Sylvio Ge-
nem Harpellem i panem Fieldingiem były bliskie. Pew- sella, którego teoria zyskała wielu uczniów w wielu kra-
nego dnia pan Fielding, ówczesny minister finansów, jach. Gesell zalecał wprowadzenie pieniądza opodat-
powiedział panu Harpellowi: „Jeśli chcesz wiedzieć, kowanego, aby ułatwić jego obieg: posiadacz weksla
gdzie w Kanadzie leży siła finansowa, spójrz na banki i (pieniądza papierowego) musiałby przyklejać na jego od-
firmy ubezpieczeniowe”. wrocie 1. i 15. dnia każdego miesiąca znaczek równy 2%
Dlatego też już tej zimy 1934-35 zdecydowano, że wartości pieniądza. Te znaczki należało oczywiście ku-
kurs następnej zimy będzie dotyczył studiów nad pienią- pić i nikt nie przyjąłby banknotu, który nie byłby dotych-
dzem i kredytem. I wszyscy postanowili znaleźć książkę czas stemplowany. „Po upływie dwóch lat banknot zo-
na ten temat, istniejącą książkę lub rękopis, który został- stałby wycofany z obiegu, gdyż nie byłoby już miejsca na
by wydrukowany w Garden City Press. znaczki, ale suma tych znaczków” dałaby rządowi cenę
Badania banknotu: nowy banknot zostałby więc zapłacony z góry.
Louisowi Evenowi za bardzo nie podobała się ta teoria:
nformację o poszukiwaniu książki ogłoszono w In- zmuszałaby jednostkę do szybkiego wydawania pienię-
Istruktorze, organie koła wydawanym w miesiącach dzy, aby nie zobaczyć, jak pieniądze stopniowo topnie-
zimowych. Nadeszły odpowiedzi: książki, broszury, kilka ją w jego rękach. Jest to sprzeczne z wolnością wyboru
rękopisów. Po przyjęciu pan Harpell przejrzał je i przeka- jednostki.
zał panu Evenowi, aby wyraził swoją opinię. Uderzenie światła

tóregoś dnia pocztą nadeszła prosta broszura
Kskładająca się z 96 stron, zatytułowana „Od dłu-
gu do dobrobytu” autorstwa J. Crate Larkina z Buffalo.
Było to podsumowanie doktryny monetarnej Douglasa.
Louis Even zaczął ją czytać w pociągu, którym jeździł
codziennie między Montrealem a Ste-Anne de Bellevue.
Natychmiast został podbity.
Rozpoznał tam grupę zasad, które po zastosowa-
niu stworzyłyby „doskonały” system monetarny: system
finansów wystarczająco elastyczny, aby reagować na
wszystkie sytuacje ekonomii, naginając się do faktów
J.J. Harpell i ekonomicznych, zamiast narzucać je lub im zaprzeczać,
jego drukarnia w szanując całkowicie wolność wyboru jednostek, wiernie
Ste-Anne de Bellevue służąc produkcji i konsumpcji, odpowiadając na potrzeby
sektora społecznego i ekonomii.
Wśród otrzymanych w ten sposób dzieł znalazł się I natychmiast także Louis Even pomyślał: „Wszyst-
na przykład duży rękopis Geralda Grattana McGeera,
burmistrza Vancouver i zastępcy federalnego dla Van- kich trzeba o tym uświadomić!”. Odtąd wszystkie jego
myśli kierowały się ku sposobom urzeczywistnienia tego
couver-Burrard (ponieważ był senatorem), który chciał pragnienia.
zaradzić kryzysowi, jaki szalał wówczas przez obfitość
robót publicznych, które rząd byłby finansował poprzez Otrzymano także dwie kolejne książki, bardziej roz-
kreację pieniądza. Teoria mogła być istotna, ale z pew- winięte niż broszura Larkina, na temat Kredytu Społecz-
nością nieco szalona i przywiązywała zbyt dużą wagę nego: Kredyt Społeczny dla Kanady autorstwa W. A. Tut-
do przedsiębiorstw państwowych. Niemniej praca G. G. te i Nacjonalizm ekonomiczny Maurice’a Colbourne’a.
McGeera została wydrukowana przez Garden City Press Następnie Louis Even nabył inne prace samego Dougla-
dla samego autora, który zatytułował ją The Conquest of sa i innych osób na ten sam temat. Wszystko w języku
Poverty (Zwalczanie biedy). angielskim.
(Uwaga: to ten sam pan McGeer zadał Grahamowi Na prośbę Louisa Evena pan Harpell zlecił wydru-
Towersowi, prezesowi Bank of Canada, w 1939 r. nastę- kowanie francuskiego tłumaczenia broszury Larkina „Od
pujące pytanie: „Czy może mi pan powiedzieć, dlaczego długu do dobrobytu”. Był to początek drukowanej literatu-
rząd posiadający władzę tworzenia pieniądza powinien ry francuskiej na temat Kredytu Społecznego. Tłumacze-
oddać tę władzę prywatnemu monopolowi, a następnie nie z angielskiego wykonał Louis Even.
pożyczać to, co Parlament może sam stworzyć, na pro- W 1959 roku nasz Ruch zorganizował kongres w
cent, aż do narodowego bankructwa?”). Allardville, w Nowym Brunszwiku, w Kanadzie. Przy tej
Był też inny rękopis, mniej obszerny, autorstwa pani okazji pan Even wyjaśnił, jak natknął się na Kredyt Spo-
A. I. Caldwell z Bristolu w Nowym Brunszwiku. Ta dama łeczny:
była siostrą wielkiego eksportera ryb z St. John, N.B., pa- „Jeśli o mnie chodzi, każdego dnia mojego życia (i
na McLeana (od tamtej pory senatora), człowieka dobrze jestem pewien, że tak samo będzie dla mnie po drugiej
poinformowanego o obecnym systemie monetarnym. stronie zasłony) będę błogosławił Dobrego Pana za po-
To właśnie rękopis pani Caldwell, zatytułowany Money stawienie Kredytu Społecznego na mojej drodze w tym
- What is it? (Czym są pieniądze?), został wybrany na życiu. Zawsze będę pamiętał ten doniosły dzień w 1934
podręcznik kolejnego zimowego kursu Koła Naukowego roku, kiedy jechałem pociągiem, który wiózł mnie z Mont-
w Gardenvale. Został on przetłumaczony na język fran- realu do pracy w Sainte Anne de Bellevue. Miałem za-
cuski przez Louisa Evena. szczyt przeczytać 96-stronicową broszurę, która wyjaśni-

8 marzec-kwiecień 2024 www.czasopismomichael.pl