Michael marzec - kwiecień 2013

Praktyka miłości

W poprzedniej medytacji dowiedzieliśmy się od Paw-

ła, że miłość chrześcijańska powinna być s z c z e r a;

w tej dowiemy się od Jana, że powinna być także c z y

n n a:

Jeśliby ktoś posiadał na świecie majątek i widział, że brat

jego cierpi niedostatek, a zamknął przed nim swe serce, jak

może trwać w nim miłość Boga? Dzieci, nie miłujmy słowem i

językiem, ale czynem i prawdą (1 J 3,17-18).

Tę samą naukę, tyle że podaną barwniejszym języ-

kiem, znajdziemy w Liście Jakuba:

Jeśli brat lub siostra nie mają odzienia lub brak im codzien-

nego chleba, a ktoś z was powie im: „Idźcie w pokoju, ogrzejcie

się i najedzcie do syta!” – a nie dacie im tego, czego koniecznie

potrzebują – to na co się to przyda? (Jk 2,15-16).

W pierwotnej wspólnocie jerozolimskiej potrzebom

tym czyniono zadość przez dzielenie się. O pierwszych

chrześcijanach czytamy, że „sprzedawali majątki i do-

bra i rozdzielali je każdemu według potrzeby” (Dz 2,45).

Skłaniał ich do tego ideał nie ubóstwa, lecz miłość; ce-

lem nie było powszechne ubóstwo, lecz żeby nikt nie

„cierpiał niedostatku” (Dz 4,34). Konieczność przekłada

nia miłości na konkretne gesty miłosierdzia nie była obca

również apostołowi Pawłowi, który tak mocno podkreśla

doniosłość miłości serca. Dowodzi tego znaczenie przy-

kładane przez niego do zbiórki na rzecz ubogich (zob. 2

Kor 8-9).

W tej kwestii Kościół apostolski idzie jedynie za na-

uką i przykładem Mistrza, u którego współczucie okazy-

wane ubogim, chorym i głodnym nigdy nie pozostawało

pustym uczuciem, lecz zawsze przybierało kształt kon-

kretnej pomocy i który te konkretne gesty uczynił przed-

miotem Sądu Ostatecznego (zob. Mt 25).

W tym duchu braterskiej

solidarności historycy Ko-

ścioła widzą jeden z najważ-

niejszych czynników „misji

i szerzenia chrześcijaństwa w pierwszych trzech wie-

kach”. Znajdywał on praktyczny wyraz w inicjatywach – a

później w instytucjach – mających na celu troskę o ubo-

gich, utrzymywanie wdów i sierot, wspomaganie więź-

niów, stoły dla ubogich, zajmowanie się cudzoziemcami.

Tym aspektem miłości chrześcijańskiej zajmuje się ency-

klika papieża Benedykta XVI

Deus caritas est

, a na pla-

nie instytucjonalnym Papieska Rada

Cor Unum

Problem społeczny

W epoce nowożytnej, zwłaszcza w wieku XIX, w na-

stępstwie pojawienia się problemu społecznego doko-

nał się przełom.

Zdano sobie sprawę z tego, że nie

wystarczy zaspokajanie potrzeb ubogich i uciska-

nych w pojedynczych wypadkach, i że trzeba zająć

się strukturami prowadzącymi do pojawiania się

ubogich i uciśnionych.

Że był to nowy problem, przy

najmniej w sensie jego sformułowania, dowodzi już sam

tytuł i pierwsze słowa encykliki Leona XIII

Rerum nova-

rum

z 15 maja 1891 roku, która była liczącym się głosem

Kościoła w dyskusji nad tym problemem. Warto tu przy-

toczyć jej pierwsze zdania:

Gorączkowa żądza nowości, która od dawna powoduje

wstrząśnienia w państwach, z biegiem czasu musiała przedo-

stać się do dziedziny polityki i na sąsiednie pole ekonomii spo-

łecznej. I w rzeczy samej znaczne postępy w przemyśle i nowy

sposób produkcji, zmiana stosunków między zarobkującym a

pracodawcą, niepomierny przyrost dostatków u szczupłej licz-

by osób, ubóstwo zaś ogółu, większe zaufanie w siły własne u

robotników i ściślejsza między sobą łączność i zepsucie coraz

większe, wszystko to sprawiło, że walka zawrzała.

Tą samą problematyką zajmuje się Benedykt XVI w

swej drugiej encyklice o miłości

Caritas in veritate

. Nie

jestem specjalistą od tych zagadnień, dlatego nie będę

się tu zajmował treścią ani tej, ani innych encyklik spo-

łecznych. Chciałbym tylko naświetlić historyczne i teolo-

giczne tło, tak zwane

Sitz im Leben

, tej nowej postaci

wypowiedzi Magisterium Kościoła, a więc powiedzieć jak

i dlaczego zaczęto pisać encykliki społeczne i dlaczego

od czasu do czasu pojawiają się nowe. Może to nam do-

pomóc do odkrycia czegoś nowego w Ewangelii i w mi-

łości chrześcijańskiej. Święty Grzegorz Wielki mówi, że

„Pismo rośnie wraz z tymi, którzy je czytają” (

Scriptura

cum legentibus crescit

)

, to znaczy, że w miarę pojawia-

Św. Grzegorz Wielki,

Moralia sive Expositio in Iob

20, 1; CCL 143, s. 1003.

Miłość czynna

Społeczne znaczenie Ewangelii

Raniero Cantalamessa OFMCap

Fot. www.regiaosantana.org.br

www.michael.org.pl

marzec-kwiecień 2013