Michael maj - czerwiec

Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada • Tel.: (450) 469-2209 • Fax (450) 469-2601

Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750 •

www.michael.org.pl

maj-czerwiec-lipiec 2008

YM : dochód gospodarstw (jednostek liczbowych/

rok)

: stała poziomu wartości dodanej (>0) (=5 w mo-

delu 1) (=7,421753823 w modelu 2) (=4,666180682 w

modelu 3)

d : współczynnik wielkości elementów składowych

pośrednich na wyprodukowanie produktu (0<d<1)

v : współczynnik wartości dodanej produkcji (o<v<1),

v+d=1

: elastyczność wartości dodanej względem wy-

korzystania siły roboczej (o<α<1)

1-α : elastyczność wartości dodanej względem wy-

korzystania kapitału

: część budżetu gospodarstw na konsumpcję

produktu (0<γ<1), γ+φ=1

: średnia skłonność gospodarstw do oszczędza-

nia (0<o<1)

Trzy propozycje Kredytu Społecznego

Clifford H. Douglas ujął w trzech propozycjach za

sady reformy wadliwego systemu cen (Douglas 1924b,

1930a i b, 1934). Co więcej, zapewnia on, że jego za-

sady są ważne nie tylko w kontekście ekonomicznym

epoki, kiedy je ogłosił, ale także będą się stosować w

ekonomii znacznie bardziej rozwiniętej (Douglas 1930a,

str. 307):

1. Środki zakupu w rękach ludności danego kraju

powinny być stale równe sumie cen na dobra konsump-

cyjne wystawione na sprzedaż w tymże kraju, i być anu-

lowane z chwilą zakupu tych dóbr.

2. Kredyty potrzebne na sfinansowanie produkcji nie

powinny pochodzić z oszczędności, lecz być nowymi

kredytami przypisanymi do nowej produkcji, i być wyco-

fywane według stosunku powszechnego obniżenia war-

tości do powszechnego wzrostu wartości.

3. Rozdzielanie środków zakupu pomiędzy jednostki

powinno w coraz mniejszym stopniu zależeć od zatrud-

nienia, bo dywidenda będzie stopniowo zastępować wy-

nagrodzenia za pracę.

Zmienne modeli

: konsumpcja gospodarstw (jednostek/rok)

: konsumpcja pośrednia (jednostek/rok)

CMP : kompensacja narodowa sprzedawcy (jedno-

stek liczbowych)

: popyt pośredni (jednostek/rok)

DIVN : dywidenda narodowa (jednostek liczbowych)

ESC : dyskonto narodowe (jednostek liczbowych)

ESCR : stopa dyskonta narodowego (bez wymiaru)

INV : popyt inwestycyjny kapitałowy (jednostek/rok)

: wydatek inwestycyjny całkowity (jednostek

liczbowych/rok)

JPC: słuszna cena konsumpcji (jednostek liczbo-

wych)

: zapas kapitału (lata-kapitał)

KD : popyt kapitałowy (lata-kapitał)

: rezerwa siły roboczej (lata-osoby)

LD : popyt na siłę roboczą (lata-osoby)

: podaż siły roboczej (lata-osoby)

: cena sprzedaży produktu (jednostek liczbo-

wych/jednostek)

PC : cena całkowita sprzedaży gospodarstwom pro-

duktu w cenach bieżących (jednostek liczbowych/rok)

PCI : koszt konsumpcji pośredniej w cenach bieżą-

cych (jednostek liczbowych/rok)

PDI : koszt zakupów pośredni w cenach bieżących

(jednostek liczbowych/rok)

PINV: cena całkowita sprzedaży inwestycji kapitało-

wych w cenach bieżących (jednostek liczbowych/rok)

POP : ludność (osób)

Pv : cena wartości dodanej (jednostek liczbowych/

jednostek)

PVA : koszt własny całkowity wartości dodanej w ce-

nach bieżących (jednostek liczbowych/rok)

PXD : cena całkowita sprzedaży produktu w cenach

bieżących (jednostek liczbowych/rok)

PXS : koszt własny całkowity produkcji w cenach bie-

żących (jednostek liczbowych/rok)

R : stopa zwrotu kapitału (jednostek liczbowych/rok-

kapitał/rok)

S : stopa wypłat (jednostek liczbowych/rok-osoba/

rok)

SM : oszczędności gospodarstw (jednostek licz

bowych/rok)

VA : wartość dodana (jednostek/rok)

VAD : wartość dodana żądana (jednostek/rok)

XD : popyt całkowity produktu (jednostek/rok)

XS : produkcja (jednostek/rok)

XSD : produkcja żądana produktu (jednostek/rok)

Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada •Tel.: (450) 469-2209

Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750

Louis Ev n

C.H. Douglas

ANEKS B

ANEKS C

Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada •Tel.: (450) 469-2209

Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750

•

kredyt realny jest dokładną wyceną możliwości

dostarczenia przez pewną wspólnotę dóbr i usług w za-

łożonych: ilości, czasie i miejscu;

•

kosztem produkcji jest konsumpcja.

1.1. Kredyt realny jest dokładną wyceną możliwości

dostarczenia dóbr i usług konsumentom

Koncept kredytu realnego jest u Douglasa

wyceną

możliwości zaspokojenia popytu konsumentów przez

struktury produkcyjne pewnej wspólnoty – co Douglas

nazywa możliwością dostarczenia dóbr i usług konsu-

mentom – gdzie dokładność wyceny zależy od zaufania

wynikającego z doświadczenia, skąd użycie terminu:

kredyt (Douglas 1920b i 1931b).

Kredyt realny zawiera w sobie dwa aspekty. Pierw-

szy, to możliwość wyprodukowania dóbr i usług kon-

sumpcyjnych, drugim jest rzeczywisty popyt na te dobra

i usługi.

a) Zdolność produkcyjna

Zdolność produkowania dóbr i usług konsumpcyjnych

zależy od – jak nazywa to Douglas-

kapitału realnego,

to znaczy nie tylko od środków fizycznych, jak: insta-

lacje przemysłowe, handlowe i administracyjne, środki

transportu, źródła energii, narzędzia i oprzyrządowanie,

ale także środki intelektualne, jak: technologie, metody

produkcji i wiedza ogólna oraz organizacja w znaczeniu

przemysłowym i społecznym (Douglas 1922a i 1924a).

Do tej definicji kapitału realnego Douglas dodaje – i

jest to podstawowy składnik jego koncepcji ekonomicz-

nej – że zdolność produkowania dóbr i usług konsump-

cyjnych, to także zdolność produkowania

dóbr pośred

nich

, które nazywa także półwyrobami, zużywanymi w

procesie produkcji, ale zwykle niewidocznymi w produk-

cie końcowym, przeznaczonym do konsumpcji: zużyta

energia; odpady i odrzuty materiałów, półproduktów i

produktów końcowych, itd. (Douglas 1920a).

Ta poszerzona definicja zdolności produkowania za-

wiera więc zapasy w różnych etapach produkcji i dystry-

bucji oraz produkty gotowe przechodzące przez system

dystrybucji, co wynika z

opóźnienia produkcji i dystrybu

cji

. Na etapie produkcji są to zwłaszcza zgromadzone

uprzednio dobra pośrednie, bo nie można piec chleba z

mąki, którą właśnie mielemy. (Douglas 1931a).

b) P

opyt efektywny

Pop

yt efektywny konsumentów, to zapotrzebowanie

dob

ra i usługi konsumpcyjne

odpowiadające ilościo-

wo i jakościowo ich życzeniom i potrzebom: żywność,

odzież, mieszkania i innym, mniej podstawowym potrze-

bom. Aby popyt był efektywny, musi dysponować wy-

starczającą ilością pieniędzy (Douglas 1920b).

Z tej definicji wynika, że produkcja dóbr produkcyjnych

i pośrednich w ilości przewyższającej potrzeby produkcji

dóbr i usług konsumpcyjnych dla ludności nie jest po-

pytem efektywnym konsumentów, tylko producentów

(Douglas 1920a). Również nadwyżka eksportu nad

importem, pożądana przez producentów, ale nie przez

konsumentów, nie jest popytem efektywnym konsumen

tów, tylko producentów.

Z dwóch aspektów kredytu realnego popyt efektywny

jest najważniejszy. To przecież popyt efektywny spowo-

dował powstanie zdolności produkcyjnej, która bez te-

goż popytu traci swoją rację bytu (Douglas 1924a).

c) Kredyt realny jest kredytem społecznym

Kredyt realny jest własnością wspólną (Douglas

1920a), ale zarządzaną prywatnie (Douglas 1930a).

Kredyt realny współczesnej wspólnoty produkcyjnej,

jej zdolność wytwarzania realnych bogactw, opiera

się nie tylko na czynnikach materialnych, ale także na

czynnikach nienaruszalnych,

obecnie ważniejszych

takich jak spuścizna kulturowa i inkrement asocjacyj-

ny (Douglas 1924a). Metody wytwarzania i narzędzia

jak również organizacja i wiedza, która przyczyniła się

do ich powstania stanowią spuściznę kulturową nale-

żącą do wspólnoty ludzkiej jako całości, a nie tylko do

pracujących (Douglas 1920a). Związki międzyludzkie za

chodzące w procesie produkcji tworzą inkrement, który

jest znacznie ważniejszy od inkrementu stworzonego

przez pracę indywidualną (Douglas 1922b).

Kredyt realny jest własnością wspólną lub społeczną,

bo takąż są spuścizna kulturowa i inkrement asocjacyjny

(Douglas 1924a).

1.2. Kredyt finansowy musi odzwierciedlać kredyt

realny

Dla Douglasa kredyt finansowy jest środkiem umoż-

liwiającym wykorzystanie kredytu realnego (Douglas

1922a). Kredyt finansowy jest więc tylko odpowiedni-

kiem cyfrowym lub pieniężnym kredytu realnego i przez

to podobieństwo definiuje się go jako dokładną wycenę

możliwości dostarczenia pieniędzy (Douglas 1930b).

Prawdziwą rolą systemu finansowego jest więc wyemi-

towanie kredytu finansowego odpowiadającego dokład-

nie kredytowi realnemu (Douglas 1920a). Limit emisji

kredytu finansowego zależy więc od jednego z dwóch

aspektów kredytu realnego i jest on osiągnięty gdy popyt

efektywny jest zaspokojony, lub gdy zdolność produk-

cyjna jest wyczerpana (Douglas 1920b). Taka koncep-

cja kredytu finansowego jako odzwierciedlenia kredytu

realnego ma opierać się na

nowoczesnej

systemowej

definicji pieniądza.

a) Pieniądz jest informacją

Ekonomia ortodoksyjna definiuje pieniądz jako śro-

dek wymiany, jednostkę rachunkową i rezerwę wartości,

ale Douglas odcina się zdecydowanie od takich definicji.

Jego zdaniem pieniądz nie jest już środkiem wymiany

od ponad dwustu lat, ponieważ udział indywidualny w

produkcji jest

coraz mniejszy

z powodu mechanizacji,

automatyzacji i innych czynników charakteryzujących

nowoczesną produkcję. Jego oko inżyniera widzi w pie-

niądzu tylko

bilet

dający jego posiadaczowi dostęp do

dóbr i usług (Douglas 1924a, 1927, 1929b i 1935). Nie

jest on także dla niego jednostką rachunkową ani rezer-

wą wartości (Douglas 1924a). Nie jest potrzebna żadna