12
Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada • Tel.: (450) 469-2209 • Fax (450) 469-2601
Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750 •
www.michael.org.plmaj-czerwiec-lipiec 2008
13
Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada •Tel.: (450) 469-2209
Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750
MODEL 1
Gospodarka zbieraczy owoców i zbóż z siłą
roboczą bez kapitału
Poziom cen = 2
[1] POP = 240
[2] LS = 160
[3] XSD: = XD = 1000
[4] VAD: = v XSD = 0,8 x 1000 = 800
[5] S: = Pv α VA = 2 x 1 x 800 = 10
L 160
[6] LD: = Pv α VAD = 2 x 1 x 800 = 160
S 10
[7] L: = LD = 160
[8] K: = KD = 0
[9] VA: = A L
α
= 5 x 160
1
= 800
[10] CI: = d VA = 0,2 x 800 = 200
v 0,8
[11] XS: = CI = 200 = 1000
d 0,2
[12] DI: = CI = 200
[13] P: = PXD = 2000 = 2
XS 1000
[14] PXS: = P XS = 2 x 1000 = 2000
[15] YM: = S L = 10 x 160 = 1600
[16] C: = γ YM = 0,9 x 1600 = 720
P 2
[17] SM: = φ YM = 0,1 x 1600 = 160
[18] IT: = SM = 160
[19] INV: = IT = 160 = 80
P 2
[20] XD: = DI + C + INV = 200 + 720 + 80 = 1000
[21] PDI: = P DI = 2 x 200 = 400
[22] PC: = P C = 2 x 720 = 1440
[23] PINV: = P INV = 2 x 80 = 160
[24] PXD: = PDI + PC + PINV = 00 + 1440 + 160 =
= 2000
[25] PCI: = PDI = 400
[26] PVA: = PXS - PCI = 2000 - 400 = 1600
[27] Pv: = PVA = 1600 = 2
VA 800
[28] R: = 0
Polityka dyskonta skompensowanego
[29] ESCR: = PC = 1440 = 0,72
PXS 2000
[30] JPC: = S L x ESCR = 1600 x 0,72 = 1152
[31] ESC: = PC - JPC = 1440 - 1152 = 288
[32] CMP: = ESC = 288
MODEL 2
Gospodarka rolnicza z siłą roboczą i kapitałem
Wzrost wydajności powoduje wzrost produkcji
Poziom cen = 2
[1] POP = 240
[2] LS = 160
[3] XSD: = XD = 4000
[4] VAD: = v XSD = 0,8 x 4000 = 3200
[5] S: = Pv α VA = 2 x 0,25 x 3200 = 10
L 160
[6] LD: = Pv α VAD = 2 x 0,25 x 3200 = 160
S 10
[7] L: = LD = 160
[8] K: = KD = 600
[9] VA: = A L
α
K
1-α
= 7,4 x 160
0,25
x 600
0,75
= 3200
[10] CI: = d VA = 0,2 x 3200 = 800
v 0,8
[11] XS: = CI = 800 = 4000
d 0,2
[12] DI: = CI = 800
[13] P: = PXD = 8000 = 2
XS 4000
[14] PXS: = P XS = 2 x 4000 = 8000
[15] YM: = S L + R K = 10 x 160 + 8 x 600 =
= 1600 + 4800 = 6400
ANEKS A
4
Pismo MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada •Tel.: (450) 469-2209
Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750
jeśli zmusza ich ona do uznania fałszywości konklu
zji, które z upodobaniem wyjaśniali swoim kolegom i z
dumą nauczali innych i które wpletli, nić po nici, w kanwę
swojej egzystencji.
Lew Tołstoj
Clifford H. Douglas zarzuca systemowi finanso
wemu, że ten twierdzi, jakoby odzwierciedlał kredyt re-
alny przez kredyt finansowy, kiedy on widzi, że tak nie
jest. Swoją diagnozę opiera z jednej strony na fakcie, że
kredyt finansowy reprezentowany przez siłę nabywczą
jest niewystarczający wobec kredytu realnego reprezen-
towanego przez ceny (i to z powodu wady w systemie
cen), a z drugiej że system finansowy nie jest w stanie
skorygować niedoboru siły nabywczej, gdyż banki pro-
dukują pieniądz dla zysku.
Popularna interpretacja diagnozy douglasowskiej łą-
czy generalnie problem systemu finansowego z zyska-
mi, w szczególności z zyskami banków. A jednak Do-
uglas w wielu miejscach (zwłaszcza w swym ostatnim
dziele technicznym „The Monopoly of Credit”, 1931a)
zapewnia stanowczo, że zyski nie są głównym powo-
dem złego działania systemu finansowego, a winna jest
strukturalna wada systemu cen
.
2.1. Niedobór siły nabywczej wobec cen
Kiedy Douglas porównuje całkowitą ilość pieniądza
w rękach konsumentów z całkowitą ilością produktów
(pośrednie, produkcyjne, konsumpcyjne, prywatne, pub-
liczne) wyrażoną w cenach, stawia on diagnozę niedo-
boru siły nabywczej wobec cen (Douglas 1920a, 1924a,
1930a i b i 1931a) i ten niedobór jest strukturalny, a nie
koniunkturalny (Douglas 1930a).
Douglas precyzuje, że jego diagnoza nie skupia się
tylko na nierównej dystrybucji siły nabywczej, która po-
woduje, że niektóre osoby nie mają jej dosyć, kiedy inne
mają jej w nadmiarze, ale że chodzi o
globalny
nied -
bór siły nabywczej bez względu na nierówną dystrybu-
cję (Douglas 1924a). Jednak kiedy identyfikuje globalny
niedobór siły nabywczej nie mówi – i twierdzi że nigdy
tego nie powiedział – że obecny system finansowy nie
rozdziela
dosyć siły nabywczej, aby kupić dobra i usługi,
które są na sprzedaż, ale raczej że system produkcyjny
musi być ciągle w stanie nadprodukcji (Douglas 1918 i
1931a), aby system finansowy rozdzielił tyle siły nabyw-
czej, ile potrzeba do kupna dóbr i usług konsumpcyjnych
w sprzedaży (Douglas 1936).
Tanadprodukcja musi być w szczególności produk-
cją dóbr i usług, które nie mogą być natychmiast kupione
przez konsumenta (dobra kapitałowe) lub nie są dla nie-
go przeznaczone (eksport) albo jest to po prostu marno-
trawstwo czy zanieczyszczenia (Douglas 1920a).
Przez swoją diagnozę niedoboru siły nabywczej
wobec cen Douglas oskarża wszystko to, co powoduje,
zwiększa lub przyśpiesza
desynchronizację mechani
zmu tworzenia cen,
który rozdziela siłę nabywczą – który
to mechanizm jest synchroniczny z fizycznym mechani-
zmem produkcyjnym –
i mechanizmu likwidacji kosztów,
który wycofuje siłę nabywczą, sytuacja, w której coraz
szybciej powstaje coraz większe opóźnienie między roz
działem siły nabywczej i likwidacją kosztów, w których ta
siła nabywcza powstała (Douglas 1920 a i b i 1931 a).
Inaczej mówiąc konsumenci kupują obecną produk-
cję za pieniądze rozdzielone w ramach produkcji przy-
szłej. Przy wydłużeniu procesu produkcyjnego kupuje
się obecną produkcję za pieniądze rozdzielone na pro-
dukcję coraz bardziej odległą – a propaganda na rzecz
dużych inwestycji w środki produkcji ustępuje miejsca
innej, zachwalającej zalety inwestowania w badania roz-
wojowe – i to wydłużenie odbywa się coraz szybciej.
2.2. Prawdziwy powód niedoboru siły nabywczej
Douglas oznajmia, że z realnego, to znaczy fi
zycznego punktu widzenia powód niedoboru siły na-
bywczej jest blisko związany z zastępowaniem pracy
ludzkiej pracą maszyn (Douglas 1931a). Fizyczne skutki
zastępowania pracy ludzkiej pracą maszyn są opisane
następująco:
Jeśli
jednostka pracy ludzkiej wspomagana przez
moc mechaniczną i maszynę produkuje „n” razy więcej
niż ta sama jednostka bez takiej pomocy,
to
produkcja jest „n” razy większa
i
potrzeby ludności muszą wzrosnąć w takim samym
stopniu jak zdolność produkcyjna
oraz
mechanizmy finansowe muszą być dostosowane do
dystrybucji takiej produkcji;
co pokazuje porównanie modelu 1, małej gospodarki
zbieraczy owoców i zbóż, z siłą roboczą bez kapitału, i
modelu 2, też małej gospodarki, ale już rolniczej, dyspo-
nującej narzędziami, a więc z siłą roboczą i kapitałem.
Równania opisujące te gospodarki znajdują się w anek-
sie A, definicje zmiennych w aneksie B. Modele A, B, jak
również C są oparte na pracach twórcówmodelu oblicze
niowego ogólnie zrównoważonego (Decaluwe 2001).
Wprowadzenie narzędzi powiększa produkcję 4-
krotnie, w wielkości i w wartości, ponieważ XS wzrasta
z 1000 do 4000 jednostek a PXS z 2000 do 8000 jed-
nostek liczbowych, przy sile roboczej L wynoszącej 160
jednostek roboczych. Popyt XD również wzrasta 4-krot-
nie, z 1000 do 4000 jednostek, a PXD z 2000 do 8000
jednostek liczbowych.
W obu modelach rynki są zrównoważone : rynek
pracy (LS=LD=160), rynek produktów (XS=XD=1000
lub XS=XD=4000), rynek inwestycji i oszczędności
(IT=SM=160 lub IT=SM=640). W gospodarce rolniczej
nie ma jednak wystarczającej siły nabywczej, ponieważ
wypłacone zarobki (SL =1600 jednostek liczbowych) są
znacznie niższe od cen dóbr konsumpcyjnych przezna-
czonych na sprzedaż (PC=5760 jednostek liczbowych).
Powód: tylko ¼ produkcji jest wynikiem pracy ludzkiej
(α=0,25 w funkcji produkcji), podczas gdy ¾ to wynik
pracy maszyn (1-α=0,75 w funkcji produkcji). Nato-