Michael styczeń - luty 2008

5 / 16

MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada • Tel.: (450) 469-2209 • Fax (450) 469-2601
Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska • Tel.: (071) 343-6750 • styczeń-luty 2008
Podmiana wartości chrześcijańskich wartościami
ducha pozytywizmu i laicyzmu wpływa nie tylko na
kształtowanie się nowej niezależnej świadomości
społecznej, ale również relatywistycznej myśli, roz­
mytej w immanentnym hedonizmie.
Człowiek scjentyzmu i cybernetyki
Obraz jutra w tak kształtującej się Europie trze­
ciego tysiąclecia jest często bezbarwny i niepewny.
Bardziej się boimy przyszłości niż jej pragniemy.14
Utrata chrześcijańskiego ducha, utrata osobi­
stego doświadczenia spotkania z Jezusem Zmar­
twychwstałym prowadzi do laicyzacji a tym samym
do kształtowania się światopoglądu laickiego, lub
deistycznego.15 Antropologiczny wymiar poglądu
laickiego i deistycznego w konsekwencji prowadzi
do zdeterminowanych koncepcji życia, hedonizmu,
duchowej rezygnacji, indywidualizmu, skrajnego
humanizmu; gdzie człowiek staje się miarą wszech­
rzeczy itd.
Jesteśmy świadkami rozpowszechnionej frag­
mentaryzacji egzystencji; …mnożą się podziały i
kontrasty. …zauważa się niebezpieczne zjawisko
kryzysów rodzinnych i słabości samej koncepcji
rodziny, …narastanie powszechnej obojętności
etycznej, …trwająca obecnie globalizacja, zamiast
prowadzić ku większej jedności rodzaju ludzkiego,
pójdzie za logiką, która spycha najsłabszych na
margines i zwiększa liczbę ubogich na ziemi.16
Jednym z najbardziej ewidentnych fenomenów
współczesnej Europy i technicznie rozwiniętych
państw świata jest antropologiczny konflikt, który
rodzi się na bazie scjentyzmu i cybernetyki. To są
nowe tendencje myśli współczesnego człowieka,
które powstają na gruncie często zbyt pochopnego
zafascynowania się rozwojem nauki i techniki.
To są źródła nowych problemów człowieka
współczesnego. I chociaż nie brakuje mu koniecznej
bazy materialnej do ponad stan sięgającego życia
społecznego, współczesny człowiek czuje się nieja­
ko osamotniony, zdany na samego siebie, mimo że
otoczony jest kręgiem bliskich mu ludzi. Ludzie Eu­
ropy, jak też technicznie rozwiniętych państw czują
się bardziej osamotnieni, pozostawieni samym so-
bie, pozbawieni uczuciowego oparcia. 17
Fenomen osamotnienia związany jest nie tylko z
utratą podstawowych wartości duchowych, ale właś­
nie z narastającym fenomenem scjentyzmu i rozwo­
ju wysokich technologii, które przedstawiają obraz
człowieka wyłącznie w jego sferze immanentnej, w
sferze technicznego futuryzmu. Narastająca świa­
domość scjentyzmu i niespotykany jak dotąd roz­
wój genetyki i wysokich technologii promują obraz
człowieka, który niejako jest produktem ludzkiej in­
teligencji, a nie „obrazem i podobieństwem Boga-
Stwórcy.”18 Antropologia scjentyzmu i cybernetyki,
dążenie do narzucenia antropologii bez Boga i bez
Chrystusa, jest jedną z podstawowych przyczyn
gaśnięcia nadziei, osamotnienia, zatraty sensu ży­
cia.19
Antropologia scjentyzmu, stawia człowieka w
centrum nie tylko obiektu badań, ale też czyni go
centrum badawczym. Determinizm naukowy bazu­
jący na materialistycznej filozofii empiryzmu i po­
zytywizmu doprowadził do ukształtowania się cyber-
antropologii, każąc mu [człowiekowi] w ten sposób
zająć miejsce Boga [Stwórcy]. Zapomnienie o Bogu
doprowadziło do porzucenia człowieka i dlatego
…otworzyła się rozległa przestrzeń dla swobodne-
go rozwoju nihilizmu na polu filozofii, relatywizmu
na polu teorii poznania i moralności, pragmatyzmu
i nawet cynicznego hedonizmu w strukturze życia
14 Ecclesia in Europa, 8.
15 Pogląd deistyczny nie neguje Boga Stwórcy. Nato­
miast nie przyznaje udziału Boga w istniejącym życiu
świata i Kosmosu.
16 Ecclesia in Europa, 8.
17 Tamże.
18 Rdz 1, 26-28.
19 Ecclesia in Europa, 9.
szukiwania adekwatnej antropologii, która by potra­
fiła odbudować wizję człowieka w całości stwórcze­
go i zbawczego planu Boga.
Współczesna Europa odczuwa brak adekwatnej
antropologii, która by zawierała podstawową praw­
dę o człowieku „wszechczasów” i taką antropologią
w mojej opinii jest właśnie „teologia ciała” Jana Pa­
wła II, o której mówiliśmy już wcześniej i do której
powinniśmy ciągle powracać.
Synody Biskupów poświęcone Europie
Na rozpoczęcie II Specjalnego Zgromadzenia
Synodu Biskupów poświęconego Europie (1999), w
przeddzień trzeciego tysiąclecia, Jan Paweł II przy­
toczył słowa Apostoła Piotra:
„Nie obawiajcie się […] i nie dajcie się zaniepo­
koić!
Pana zaś Jezusa Chrystusa miejcie w sercach
za Świętego i bądźcie zawsze gotowi do obrony wo-
bec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia
tej nadziei, która w was jest“ 1P 3, 14-15.
Tematem II Specjalnego Synodu poświęconego
Europie były słowa:
„Jezus Chrystus żyjący w swoim Kościele źró­
dłem nadziei dla Europy“
Głównym celem Synodu było: …przeanalizowa-
nie sytuacji Kościoła w Europie i opracowanie wska-
zań nowego głoszenia Ewangelii. Zwołanie II syno­
du poświęconego Europie zapowiedział Jan Paweł
II w dniu 23 czerwca 1996 roku, na zakończenie
Eucharystii sprawowanej na stadionie olimpijskim w
Berlinie. Bardzo znamienne słowa wypowiedziane
w znamiennym miejscu.
II Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów
było kontynuacją I Zgromadzenia Synodu, który
odbył się w roku 1991, tematem którego były sło­
wa: „Abyśmy byli świadkami Chrystusa, który nas
wyzwolił“10.
Nie sposób pominąć faktu, że oba Zgromadzenia
są skoncentrowane na osobie Jezusa Chrystusa.
Chrystocentryczny charakter Synodów Biskupów
Europy ukazuje drogę przyszłej Europy, drogę inte­
gracji i odrodzenia.
Jan Paweł II podkreślił spójność obu synodów.
Spójność, która polega na ciągłym odkrywaniu Oso­
by Jezusa Chrystusa i Jego Orędzia.
To I Specjalne Zgromadzenie dostrzegło pilną
konieczność „nowej ewangelizacji” ze świadomo­
ścią, że Europa nie powinna dzisiaj tylko odwoływać
się do swej chrześcijańskiej przeszłości. Musi także
nauczyć się znów kształtować swoją przyszłość w
spotkaniu z Osobą i orędziem Jezusa Chrystusa.11
Powracając do syntezy Ojców II Synodu Bisku­
pów Europy Jan Paweł II podkreślił zależność
współczesnego oblicza naszego kontynentu od nie­
przemijających wartości chrześcijańskich.12 Współ­
czesna sytuacja napawa jednak lękiem utraty du­
chowego dziedzictwa Europy.
Oczywiście na kontynencie europejskim nie
brak cennych symboli chrześcijańskiej obecności,
ale wraz z powolnym, stopniowo wkraczającym ze-
świecczeniem powstaje niebezpieczeństwo, że sta-
ną się one jedynie pamiątkami przeszłości.
Wielu ludzi nie potrafi już łączyć ewangelicznego
przesłania z codziennym doświadczeniem; wzrasta
trudność przeżywania osobistej wiary w Jezusa w
takim kontekście społecznym i kulturowym, w któ-
rym chrześcijańska koncepcja życia jest stale wy-
stawiona na próbę i zagrożenie; w wielu sferach
publicznych łatwiej jest deklarować się jako agno-
stycy niż jako wierzący; odnosi się wrażenie, że
niewiara jest czymś naturalnym, podczas gdy wia-
ra wymaga uwierzytelnienia społecznego, które nie
jest ani oczywiste ani przewidywalne.13
II Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów poświę­
cone Europie, Orędzie końcowe, 1; “L’Osservatore Ro­
mano” (wyd. pol.) 1999, nr.12, s. 50.
Przemówienie na Anioł Pański (23 czerwca 1996), 2;
“L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 1996, nr.9, s. 26;
Ecclesia in Europa, 2.
Według statystyki w obecnym Berlinie około 70 %
mieszkańców żyje bez sakramentu Chrztu św. Statystyka
nie rozwiązuje problemu, tylko wskazuje na jego obec­
ność. Oczywiście Berlin nie jest wyjątkiem. Proces la­
icyzacji w Europie ogarnia wiele państw.
10 Ecclesia in Europa, 2.
11 Ecclesia in Europa, 2; Również: I Specjalne Zgroma­
dzenie Synodu Biskupów poświecone Europie, Deklara­
cja końcowa (13 grudnia 1991), 2; “L’Osservatore Ro­
mano” (wyd. pol.) 1992, nr.1, s. 47.
12 II Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów poświę­
cone Europie, Instrumentum laboris, 12-12, 16-19.
13 Ecclesia in Europa, 7.
codziennego. Europejska kultura sprawia wrażenie
“milczącej apostazji“ człowieka sytego, który żyje
tak, jakby Bóg nie istniał. 20
Takie są konsekwencje nadmiernego scjenty­
zmu, który rodzi się na bazie niewłaściwej oceny
nauki, na bazie niewłaściwego zrozumienia nauki.
Scjentyzm często zapomina o metodologicznym wy­
miarze nauki, który czyni ją ostoją racjonalnej myśli.
Ostoją wiedzy o sektorze mikro- i makrokosmosu.
Ściśle określona metodologia nauk szczegółowych
jest podstawą racjonalno-empirycznej teorii pozna­
nia. Nauka w ścisłym tego słowa znaczeniu jest
bardzo ważnym źródłem poznania, gdyż dostar­
cza nam racjonalnych danych o strukturze świata
i Wszechświata. O taką właśnie naukę winniśmy
zabiegać w kształtującej się Europie i świecie. Taką
naukę, wolną od ideologii i technologicznych prze­
słanek, winniśmy promować. Przypisywanie nauce
ideologicznych i futurystycznych właściwości przy­
nosi wielką szkodę samej nauce.
Scjentyzm i futurystyczna cybernetyka nie od­
zwierciedlają właściwych nauce stwierdzeń o tym;
jak zbudowany jest mikro- i makrokosmos, nato­
miast uwodzą ją poza granicę jej metodologicznej
odpowiedzialności.
Podsumowanie
Laicka postawa współczesnej Europy penetru­
je podstawowe formy życia codziennego. Gender
ideologia, współczesna sztuka i kultura, słownictwo i
niektóre ustawy Unii Europejskiej, to tylko przykłady
współczesnej Europy dotkniętej duchem życia jakby
Bóg nie istniał.21
Jesteśmy więc świadkami narodzin nowej kul­
tury, kształtującej się pod wpływem środków ma­
sowego przekazu, której cechy charakterystyczne i
treści często sprzeczne są z Ewangelią i godnoś-
cią osoby ludzkiej. Do kultury tej należy też coraz
bardziej rozpowszechniony agnostycyzm religijny,
związany z pogłębiającym się relatywizmem moral­
nym i prawnym, który jest następstwem zagubienia
prawdy o człowieku jako fundamencie niezbywal­
nych praw każdego. Oznaką gaśnięcia nadziei by-
wają niepokojące formy tego, co można nazwać
„kulturą śmierci“.22
Przykładem takiej kultury może posłużyć nara­
stający kryzys demograficzny.
Nie tylko Europa, nie tylko państwa wysoko roz­
winięte technicznie, ale całość globu ziemskiego
ma do dyspozycji ogromne bogactwa mineralne.
W epoce globalizacji bardzo łatwo można pomóc
państwom borykającym się z problemami życia
codziennego. Dlaczego tak się nie dzieje? Ogrom
zasobów mineralnych pozwala wszystkim ludziom
planety żyć w dostatku. Istnieje wystarczająca ilość
najbardziej koniecznych środków do życia. Również
techniczny potencjał know how pozwala na budo­
wanie podstawowej bazy infrastruktury koniecznej
do rozwoju państw borykających się z ogromem
konfliktów socjalnych i społecznych. Potrzeba po­
nownie odnajdywać ten integrujący wymiar osoby
ludzkiej, który by pomógł odkryć ten istniejący po­
tencjał. Człowiek współczesny powinien na nowo
odkrywać właściwy sens istnienia. Powinien szukać
wartości integrującej człowieka w sobie i w relacji do
otaczającego świata. Współczesny człowiek powi­
nien na nowo odnaleźć ten integrujący wymiar, który
całość stworzenia napełnia swą stwórczą Mądroś­
cią i Miłością. W tajemnicy stworzenia i odkupienia
człowieka objawia się całość antropologicznej praw­
dy, której współczesny świat i współczesna Europa
potrzebuje, aby obudzić się z letargu laicyzacji.
Nowe procesy, które dokonują się we współ­
czesnej Europie jeszcze bardziej motywują do szu­
kania właściwej tożsamości kształtującej się Unii.
Unia Europejska musi wypracować nowy wzorzec
jedności w różnorodności, [wzorzec] wspólnoty na-
rodów pojednanych, [wspólnoty] otwartej na inne
kontynenty i włączonej w aktualny proces globali­
zacji.23
Ponadto nowa Europa powinna uznać i odzy­
skać z twórczą wiernością podstawową prawdę o
człowieku w głoszeniu transcendentalnej godności
osoby ludzkiej, wartości rozumu, wolności….24
Wartości chrześcijańskiej antropologii nie powin­
ny ulegać procesom dewaluacji, ale stawać się wy­
kładnią tożsamości nowej Europy.
Ks. dr Tadeusz Bienasz
20 Tamże.
21 Ecclesia in Europa, 90.
22 Ecclesia in Europa, 9;II Specjalne Zgromadzenie Sy-
nodu Biskupów poświęcone Europie, Propositio, 5a.
23 Ecclesia in Europa,109.
24 Tamże.
Wieża Babel Parlament UE
(Strasbourg, Francja)