13 / 24
13
MICHAEL Journal: 1101 Principale St., Rougemont QC, J0L 1M0, Canada •
Tel.: (450) 469-2209
•
Fax (450) 469-2601
Dwumiesięcznik MICHAEL: ul. Komuny Paryskiej 45/3A, 50-452 Wrocław, Polska •
Tel.: (071) 343-6750
•
www.michael.org.plmaj-czerwiec-lipiec 2007
Wowym czasie istniało prawo, że dziesięcinę czy
podatki na rzecz Świątyni można było płacić jedynie
przy użyciu pewnej monety, zwanej „półszeklem
świątynnym”, na którą handlarze pieniędzy zdołali
uzyskać monopol. Istniało wtedy wiele różnych mo-
net, ale ludzie musieli posiadać tę właściwą, żeby
zapłacić swój podatek na rzecz Świątyni. Co więcej,
gołębie i zwierzęta, które ludzie kupowali, by złożyć
je jako ofiarę, też można było kupować jedynie za
tę samą specjalną monetę, którą handlarze pienię-
dzy wymieniali pielgrzymom po koszcie dwukrotnej
lub wielokrotnej jej faktycznej wartości, gdy była ona
używana do zakupu towarów. Jezus więc powywra-
cał ich stoły i powiedział:
„Mój dom ma być domem mod itwy, a wy czy-
nicie z niego jaskinię zbójców”.
Nauczanie Kościoła
Biblia zawiera wiele tekstów, które jasno potę
piają pożyczanie pieniędzy na procent. Poza tym,
ponad 300 lat przez Jezusem
Chrystusem grecki filozof Arysto-
teles potępił także pożyczanie na
procent, wskazując, że „niedo-
rzecznością jest, by pieniądze, z
natury bezpłodne, rodziły pienią-
dze”. Ponadto Ojcowie Kościo-
ła, od najdawniejszych czasów,
zawsze zdecydowanie potępiali
lichwę. Święty Tomasz z Akwinu
w
Summie Teologicznej
(2, 2 ,Q.
78), w ten sposób podsumował
nauczanie Kościoła na temat po-
życzania pieniędzy na procent:
„Jest napisane w Księdze
Wyjścia (22,24): ‘Jeś i poży-
czysz pieniądze ubogiemu z
mojego udu, żyjącemu obok ciebie, to nie bę-
dziesz postępował wobec niego jak ichwiarz i
nie każesz mu płacić odsetek’. Ten, kto pobiera
lichwę za pożyczanie pieniędzy postępuje nie
sprawied iwie, ponieważ sprzedaje on to, co nie
istnieje i takiedziałanieewidentnieustanawianie-
równość i w konsekwencji niesprawiedliwość...
Z tego wynika, że jest złem samym w sobie po-
bieranie opłaty ( ichwa) za użycie pożyczonych
pieniędzy i tak jak w przypadku innych występ-
ków przeciwko prawu istnieje obowiązek zwrotu
niesprawied iwie zdobytych pieniędzy”.
W odpowiedzi na przypowieść o talentach z
Ewangelii (Mateusz 25,14-30 i Łukasz 19,12-27),
która, na pierwszy rzut oka, wydaje się usprawie
dliwiać odsetki („Sługo zły i gnuśny!... Powinieneś
był więc oddać moje pieniądze bankierom, a ja
po powrocie byłbym z zyskiem odebrał swoją wła
sność.”) św. Tomasz z Akwinu napisał:
„Odsetki, o
których wspomina Ewange ia muszą być rozwa-
żane w sensie metaforycznym; oznaczają one
dodatkowe dobra duchowe, których domaga się
od nas Bóg – Bóg, który zawsze chce, żebyśmy
robi i epszy użytek z dóbr, powierzonych nam
przez Niego i jest to d a naszej korzyści, a nie
Jego.”
Tak więc ten tekst Ewangelii nie może uspra
wiedliwiać odsetek, ponieważ, jak mówi św. Tomasz,
„argument nie może być oparty na metaforycznych
wypowiedziach”.
Inny fragment Biblii, który przedstawia te pro
blemy znajdujemy w Księdze Powtórzonego Prawa
23,20-21: „Nie będziesz żądał od brata swego od-
setek z pieniędzy, z żywności ani odsetek z czego-
kolwiek, co się pożycza na procent. Od obcego mo-
żesz się domagać, ale od brata nie będziesz żądał
odsetek”. Święty Tomasz wyjaśnia:
„Żydzi mie i zabronione pobieranie odsetek
od ‘swoich braci’, czy i od innych Żydów. Zna
czy to, że żądanie od kogoko wiek odsetek od
pożyczki jest po prostu złem, ponieważ każdego
człowieka na eży traktować jako ‘b iźniego swo-
jego i brata’, zwłaszcza według prawa ewange-
icznego, które musi kierować udzkością. Zatem
Psa mista o człowieku sprawied iwym, mówi ot-
warcie jako o tym: ‘kto nie daje swoich pienię-
dzy na ichwę’ (15, 5) i Ezechie (18,17) o: ‘synu,
który nie uprawiał ichwy, nie żądał odsetek’”.
To, że Żydom pozwolono na żądanie odsetek od
Propozycje Kredytu Społecznego wyjaśnione w 10 lekcjach
od długu, tworzone przez społeczeństwo
obcych, pisał św. Tomasz, było tolerowane, żeby
uniknąć większego zła, bojąc się, że mogą oni ob-
ciążać odsetkami innych Żydów, czcicieli prawdzi-
wego Boga. Święty Ambroży, komentując
ten sam tekst, nadaje słowu „obcy” znacze-
nie „wrogowie” i podsumowuje: „Ktoś może
domagać się odsetek od tego, komu chce
prawnie zaszkodzić, od tego, z kim spra-
wiedliwie prowadzi wojnę”.
Święty Ambroży powiedział także:
„Czymże jest ichwa, jeś i nie zabiciem
człowieka?”.
Święty Jan Chryzostom: „Nic nie jest
bardziej haniebne i okrutne niż ichwa”.
Święty Leon: „Skąpiec, który utrzymu-
je, że wyświadcza swemu sąsiadowi przy-
sługę, podczas gdy go oszukuje, jest nie-
sprawied iwy i zuchwały… Ten, kto wśród
innych zasad pobożnego prowadzenia
się nie będzie pożyczał swoich pieniędzy
na ichwę, będzie cieszył się wiecznym
odpoczywaniem… podczas gdy ten, kto
bogaci się z krzywdą d a innych, zasłu
guje w zamian na wieczne potępienie”.
W roku 1311 na soborze w Wiedniu pa-
pież Klemens V ogłosił nieważność całego
świeckiego prawodawstwa, popierającego
lichwę, a „wszyscy, którzy popadają w błąd
uporu, utrzymując, że wymuszanie lichwy
nie jest grzechem, powinni być ukarani jako
heretycy”.
Vix pervenit
1 listopada 1745 r. papież Benedykt XIV
ogłosił encyklikę
Vix pervenit
zaadresowaną
do biskupów włoskich, poświęconą lichwie i
innym nieuczciwym dochodom, w której lichwa i po-
życzanie pieniędzy na procent są jasno potępione.
29 lipca 1836 r. papież Grzegorz XVI rozciągnął tę
encyklikę na cały Kościół. Mówi ona:
„Natura grzechu zwanego ichwą ma swo-
je właściwe miejsce i źródło w kontrakcie po
życzki. Ten finansowy kontrakt uzgodniony
między stronami żąda, z samej swej natury,
żeby jedna osoba zwróciła drugiej ty ko ty e, i e
otrzymała. Grzech po ega na
tym, że czasami kredytodaw-
ca żąda więcej, niż pożyczył.
Zatem utrzymuje on, że na eży
mu się pewien zysk poza tym,
co pożyczył, a e jakiko wiek
zysk, którzy przekracza sumę,
jaką pożyczył, jest bezprawny i
ichwiarski.
Nie można darować grzechu
ichwy dowodząc, że zysk nie
jest wysoki czy nadmierny, lecz
raczej umiarkowany czy mały…
Prawo rządzące pożyczkami
po ega nieodzownie na równo-
ści tego, co jest pożyczone i
zwrócone… D atego, jeś i ktoś
otrzymuje odsetki, musi zwrócić przywłaszczo-
ne mienie zgodnie z wzajemnym zobowiązaniem
sprawied iwości…”
W 1891 r. papież Leon XIII w encyklice
Rerum
novarum
napisał:
„(2) Zło powiększyła jeszcze
żarłoczna ichwa, którą aczko wiek Kościół już
nieraz potępił w przeszłości, udzie jednak chci-
wi i żądni zysku uprawiają w nowej postaci”.
W tej sprawie warto wziąć pod uwagę do
świadczenie banków islamskich. Koran – święta
księga muzułmanów – zabrania lichwy, podobnie
jak Biblia chrześcijan. Lecz muzułmanie wzięli te
słowa poważnie i od 1979 r. ustanowili system ban-
kowy, który jest zgodny z zasadami Koranu. Banki
islamskie nie posiadają odsetek ani na kontach bie-
żących, ani depozytowych. Inwestują one w przed-
sięwzięcia gospodarcze i wypłacają swoim depozy-
tariuszom udziały ze wszystkich zysków. Nie jest to
jeszcze system Kredytu Społecznego zastosowany
w całości, ale jest to przynajmniej, więcej niż zasłu-
gująca na szacunek, próba ustanowienia systemu
bankowego, zgodnego z prawami moralnymi.
opracował Alain Pilote
Św. Tomasz z Akwinu
Benedykt XIV
Zapraszamy na
MIĘDZYNARODOWY KONGRES
Pielgrzymów św. Michała
w dniach: 1-2-3 września 2007 r.
oraz
Seminarium Kredytu Społecznego
w dniach od 25-31 sierpnia 2007 r.
do Instytutu Louisa Evena dla Sprawiedliwości Społecznej przy
1101 Principale St., Rougemont (pod Montrealem) Quebec, Kanada
Tegoroczni uczestnicy z pięciu kontynentów: Nowej Zelandii, Filipin, Afryki, Madagaskaru, Fran-
cji, Polski, Szwajcarii, Austrii, Ekwadoru, Peru, Kolumbii, Paragwaju, Meksyku, USA i Kanady
Dzienny program seminarium:
7:10 Różaniec i Msza św. w parafialnymi kościele p.w. św. Michała Archanioła, 10:00-11:00 wykład i przerwa, 11:00-12:00
warsztaty, 12:00-14:00 przerwa na obiad i Różaniec, 14:00-15:00 studium, 15:00-16:00 warsztaty i przerwa, 16:15-17:15
wykład, 17:15-18:00 warsztaty, 18:00 kolacja; 20:00-22:00 temat wolny.
Program Kongresu:
Sobota
: 13:30 Różaniec i przywitanie gości; 14:30 otwarcie sesji konferencyjnej; 16:00 Msza św. w kościele parafialnym,
17:30 kolacja; 19:00 prezentacja gości z Australii i Nowej Zelandii; 22:00 zamknięcie.
Niedziela:
9:00 Różaniec, i prezentacja gości z Francji, Polski i Ameryki Południowej; 12:00 przerwa na obiad; 13:30 pre-
zentacja delegacji z Afryki, Madagaskaru, Meksyku, USA i Kanady; 16:30 procesja Różańcowa ulicami Rougemont i zdjęcie
grupowe przed kościołem, 17:00 Msza święta w kościele; 18:30 kolacja, 19:30 przedstawienie i odznaczenie zasłużonych
Pielgrzymów.
Poniedziałek:
9:00 Msza św. w kościele, 10:00 podsumowanie i zamkniecie; 14:00 pielgrzymka.
Rezerwacja i informacje dotycząca noclegów, posiłków i stroju w naszej redakcji.
Zapraszamy i oczekujemy Waszego udziału w Kongresie